Ca trù: Xướng ca đệ tứ trù văn

(Lời Hát nói Ca trù)

Tác giả: Khuyết danh 

Dịch: Đỗ Quang Liên

缺名唱歌第四籌文

文武聖神

貞淑慈懿

揮月斧而圖成七郡

漢世並雄

叶梦桃而儀表六宫

桐鄉誌瑞

式遵常例

節屬秋初

祈福唱歌

席開第四

伏望鑒臨

俾兼福履

童遙老壤村民共樂於昇平

物阜人康闔境均陶於富庶

Văn võ thánh thần 

Trinh thục từ ý 

Huy nguyệt phủ nhi đồ thành thất quận 

Hán thế tịnh hùng 

Hiệp mộng đào nghi biểu lục cung 

Đồng hương chí thụy 

Thức tuân thường lệ 

Tiết thuộc thu sơ 

Kỳ phúc xướng ca 

Tịch khai đệ tứ 

Phục vọng giám lâm 

Tỉ khiêm phúc lý 

Đồng dao lão nhưỡng thôn dân cộng lạc ư thăng bình 

Vật phụ nhân khang hạp cảnh quân đào ư phú thứ

Dịch nguyên thể: Bài ca trù thứ tư 

Văn võ thánh thần 

Đoan trang hiền thục 

Vung rìu nguyệt mà dựng nên bảy quận, nhà Hán sánh ngang; 

Đạp mộng đào mà phép sáng sáu cung, làng Đồng điềm tốt. 

Nay theo thường lệ 

Tiết thuộc đầu Thu 

Cầu phúc xướng ca 

Thứ tư chầu hát 

Mong được giám lâm, 

Ban cho hạnh phúc. 

Trẻ ca già hát, thôn dân cùng sống cảnh thanh bình; 

Của lắm người vui, khắp cõi thảy đều là sung túc.

Ca trù: Xướng ca đệ nhất trù văn

(Lời Hát nói Ca trù)

Tác giả: Khuyết danh 缺名

Dịch: Đỗ Quang Liên

唱歌第一籌文

聰明睿知

淑愼徽柔

月斧横而七郡基開漢雄並世

桃梦叶而六宫儀表周後同符

古例式遵

兹適秋初之節

唱歌祈福

筵開第一之籌

展虔誠而高明冒達

願鍳臨而闓澤潭敷

耕鑿何知

老壤童謡順則

管絃自樂

春臺夀域嬉遊

Thông minh duệ trí

Thục thận huy nhu 

Nguyệt phủ hoành nhi thất quận cơ khai hán hùng tịnh thế 

Đào mộng hiệp nhi lục cung nghi biểu chu hậu đồng phù 

Cổ lệ thức tuân 

Tư thích thu sơ chi tiết

Xướng ca kỳ phúc 

Diên khai đệ nhất chi trù 

Triển kiền thành nhi cao minh mạo đạt 

Nguyện giám lâm nhi khải trạch đàm phu 

Canh tạc hà tri 

Lão nhưỡng đồng dao thuận tắc 

Quản huyền tự lạc 

Xuân đài thọ vực hy du

Dịch nguyên thể:

Bài ca trù thứ nhất 

Thông minh sáng suốt, 

Hiền dịu ôn hòa. 

Rìu trăng vung, mà bảy quận mở mang, sánh ngôi nhà Hán; 

Mộng đào đẹp, mà sáu cung khuôn phép, giống hậu nhà Chu. 

Lệ cũ xin theo, vừa gặp sơ thu thời tiết.

Xướng ca cầu phúc, bài đầu tiệc hát Ca trù. 

Tỏ thành kính cầu trời đất hiểu thấu, 

Xin xét soi mong ân trạch ban cho. 

Ruộng, giếng thảnh thơi, già hát, trẻ ca thuận phép;

Sáo đàn vui sướng, đài xuân, cõi thọ ơn vua.

Chú thích: 

- Rìu trăng (nguyệt phủ): theo  truyền thuyết Trung Quốc nói mặt trăng do lục bảo hợp thành, do hai vạn sáu ngàn người tạo ra. Về sau, “rìu trăng” chỉ người giỏi văn chương. 

- Ruộng, giếng (Canh tạc hà tri): Thời vua Nghiêu, có ông ông già tay gõ mõ, miệng hát: “Mặt trời mọc, dậy đi làm, mặt trời lặn, về đi nghỉ. Đào giếng mà uống, cày ruộng mà ăn. Vua có liên quan gì đến ta nữa đâu”. Sau sử dụng để ca ngợi thời thái bình thịnh trị.

Ca trù: Đại học

(Lời Hát nói Ca trù)
Tác giả: Khuyết danh 缺名
Dịch: Đỗ Quang Liên

大學

大學者大人之學也

惟大人學可以成人

在明明徳在親民

在至善爲人之入徳

知止而定靜安慮得

格致而成正修齊治平

三綱舉八條明

推其學能成其大效

此大學之爲大道

曾子能深造而著書

求之自有餘師

Đại học giả đại nhân chi học dã

Duy đại nhân học khả dĩ thành nhân 

Tại minh minh đức tại thân dân 

Tại chí thiện vi nhân chi nhập đức 

Tri chỉ nhi định tĩnh an lự đắc 

Cách trí nhi thành chính tu tề trị bình 

Tam cương cử bát điều minh 

Suy kỳ học năng thành kỳ đại hiệu 

Thử đại học chi vi đại đạo 

Tăng tử năng thâm tháo nhi trước thư 

Cầu chi tự hữu dư sư

Sách Đại Học 

Sách Đại Học, dùng cho người lớn, 

Người lớn mà học được, sớm thành nhân. 

Cốt đức sáng, cốt thân dân, 

Cốt chí thiện, làm người cho có đức. 

Biết chỉ mà định, tĩnh, an, lự, đắc, 

Cách trí rồi thành, chính, tu, tề, trị, bình. 

Ba rường đủ, tám điều rành, 

Theo mà học, sẽ mau thành hữu hiệu. 

Đó Đại Học, chính là đại đạo, 

Thày Tăng xưa thấu đáo mới làm ra. 

Tìm tòi sẽ có thày ta! 

Chú thích: 

Khổng Tử nói: 
大學之道在明明德在親民在止於至善知止而後有定定而後能安安而後能慮慮而後能得 

“Đại học chi đạo, tại minh minh đức, tại thân dân, tại chỉ ư chí thiện. Tri chỉ nhi hậu hữu định, định nhi hậu năng tĩnh, tĩnh nhi hậu năng an, an nhi hậu năng lự, lự nhi hậu năng đắc,…” 
物格而後知至知致而後意誠意誠而後心正心正而後身修身修而後家齊家齊而後國治國治而後天下平 
“…Vật cách nhi hậu tri chí. Tri chí nhi hậu ý thành. Ý thành nhi hậu tâm chính. Tâm chính nhi hậu thân tu. Thân tu nhi hậu gia tề. Gia tề nhi hậu quốc trị. Quốc trị nhi hậu thiên hạ bình,…”