150. Tụng giá tây chinh yết Tản Viên từ

Tác giả: Nguyễn Sĩ Cố (?-1312) 阮士顧

從駕西征謁傘圓祠

山似天高晨岳靈

心香纔叩已聞聲

媚娘亦具威儀者

且為書生保此行

Sơn tự thiên cao thần nhạc linh 

Tâm hương tài khấu dĩ văn thanh 

Mỵ nương diệc cụ uy nghi giả 

Thả vị thư sinh bảo thử hành

Dịch nghĩa: 

Phò giá nhà vua chinh phạt phía tây, bái yết đền thờ Tản Viên 

Núi cao như trời, thần núi linh thiêng, 

Một nén hương lòng vừa cúi đầu khấn đã nghe tiếng vọng; 

Mỵ Nương nếu là vị thần đầy đủ uy nghi, 

Thì hãy phù hộ kẻ thư sinh trong chuyến đi này.

Dịch thơ:

I 

Núi chạm trời cao, thần núi linh, 

Hương lòng vừa khấn đã nghe danh;

Mỵ Nương nếu quả uy nghi thực, 

Giúp học trò qua cuộc viễn trình. 

                     Phạm Tú Châu - Huệ Chi 

II 

Khí thiêng, núi dựng ngất trời, 

Khấu đầu, Thần đã thấu lời cầu xin; 

Mỵ Nương oai vũ hiển linh, 

Chinh Tây, phù hộ thư sinh chuyến này. 

                                                  Đỗ Quang Liên

Chú thích:

- Sĩ Cố để lại tiểu sử chưa thật rõ ràng về năm sinh, quê quán và hành trạng. Chỉ biết, ông trước khi làm quan đã mở trường dạy học, nhiều học trò giỏi như Phạm Ngộ, Phạm Mại. Năm 1277, được vua Trần Thánh Tông vời về kinh nhậm chức Nội thị học sỹ, dạy Hoàng tử Trần Khâm. Năm 1306, đời vua Trần Anh Tông (1293-1313) thăng Học sỹ, coi việc giảng Ngũ kinh ở gác Thiên Chương. Năm 1312, theo vua Trần Anh Tông đi đánh phía Nam, dọc đường ông bị bệnh, mất. Ông có tài làm thơ, phú tiếng Việt (nước ta mới bắt đầu hình thành) và tài khôi hài, người đương thời sánh ông với Đông Phương Sóc đời Hán.

- Tản Viên: tên núi Ba Vì, Hà Nội, nơi có truyền thuyết Sơn Tinh, Thủy Tinh. 

- Mỵ Nương: con gái vua Hùng thứ 18, được gả cho Sơn Tinh.